Тасалгааны цэцгийг хэрхэн, зөв сайхан ургуулах вэ

Өрөө, цонх болгонд нэг төрлийн цэцэг олон байх нь онцгүй байдаг. Харин өрөө цөөтэй, зай багатай бол ханандаа мөлхөө ургамал тарих нь их сайхан харагдана. Таримал цэцгийг ширээ, цонхны тавиур, хана, шал, тусгай тавиур дээр ч байрлуулж болно. Цэцэг тогтоох ханын тавиурыг төмөр утас зэрэг хөнгөн материалаар хийж болно. Энэ нь зай ашиглалт, гэрийн гоёмсог байдалд ач холбогдолтой. Цонхны тавцан дээр хоёр эгнээгээр цэцэг тавьбал шилэн талд нь намхан цэцгүүдийг, өндөр цэцгүүдээ наана нь байрлуулбал нарны гэрэл бүгдэд хүртээжтэй байдаг. Цэцгийг хэтрүүлж услах нь хатахаас илүү хортой гэдгийг анхаар. Жижиглэн буталсан өндөгний хальсыг элсэн чихэртэй хольж бордоо болгох хэрэгтэй. Мөн мах угаасан ус, бага зэргийн элсэн чихэртэй ус нь тасалгааны цэцгийн хамгийн сайн бордоо болдог байна.

Гэрийн нөхцөлд цэцэг ургуулах арга

Эхлээд үржүүлэх цэцгээ сонгож мөчрийг нь 4-5 үеийн доогуур тайрч аваад усанд хийнэ. Үндэслүүлэх  мөчрийн гуравны нэг нь усанд байх ёстойг санаарай. Усны хлорыг арилгахын тулд нэг өдөр сойх бөгөөд өдөр бүр солих шаардлагатай. Гэрэлтэй, дулаан газар байсан мөчир 3-4 долоо хоногийн дараа иш нь бүдүүрч үндэс нь гардаг. Энэ үед авч шороонд суулгана.

Навчаар ургуулдаг цэцэг байдаг. Ийм цэцэгний боловсорч гүйцсэн навчийг тайрч аваад усанд хийж дээгүүр нь уутаар ч юмуу бүтээнэ. Хааяа салхи оруулж, ус нэмж байвал сайн ургах бөгөөд үндэс гарахаар нь шороонд суулгана.

Өөр нэг арга нь цэцэгний ишнээс 3-8 см урттайгаар хурц хайчаар хайчилж аваад доод хэсэгт байгаа навчийг нь авч хаяна. Харин дээд хэсгийн том навчийг хагас болгон хайчлах нь уурших талбайг бага болгож байгаа хэрэг. Дараа нь ямар ч хамаагүй төмөр эсвэл пластмассан сав авч ёроолыг нь жижиг, жижиг нүхлэн чулуу буюу модны нүүрс дэвсэн чийглэг зөөлөн хөрс нэмээд үндэслүүлэх мөчрөө суулгана.

Орчин болон эзэн нь өөрчлөгдөхөд цэцэг их эмзэг байдаг. Тиймээс анх байрлуулсан газраас нь шаардлагагүй үед хөдөлгөх хэрэггүй. Хэрвээ ургамлын усалгааг хэтрүүлсэн бол үндэс амьсгалж чадахаа больж үхдэг гэдгийг мартаж болохгүй. Өвлийн улиралд усалгааг бүр багасгах хэрэгтэй. Учир нь өвлийн улиралд цэцэг амар тайван байдалд оршдог. Мөн тарьсан цэцгийнхээ шороог 1-2 жил тутамд сольж савыг нь томруулах хэрэгтэй.

Тасалгааны цэцгийг ерөнхийд нь гурав хуваадаг. Гэрэл их шаарддаг, багавтар шаарддаг огт гэрлийн шаардлаггүй гэж хуваадаг. Гэрэл их шаарддаг ургамал өндөр хэмийн дулааныг бас шаарддаг тул нөгөө хоёроосоо илүү их зардал шаарддаг байна.

Өндөр үнэтэй цэцэг их арчилгаа шаарддаг тул таньд энэ бүхнийг амжуулах цаг зав гарах үгүйг сайн тооцоорой. Хэрвээ таны өндөр үнээр авсан цэцэг тань арчилгаа муу хийснээс үхвэл та алдагдалд орно.

Гэрийнхээ, өрөөний цонхны байрлалыг сайн мэдэж авах нь чухал. Таны бүх өрөөний цонх урд болон зүүн зүг рүү харсан бол нарны гэрэл дээд болон дунд түвшинд тусна. Баруун тийшээ харсан цонхтой бол нарны гэрэл дунд зэргийн түвшинд тусдаг бол хойд зүг рүү харсан цонх хамгийн гэрэл багатай байдаг.

1.Хөрс сийрэгжүүлэх арга

Тасалгааны цэцгийн хөрсийг сийрэгжүүлэхэд 15-20 см-ийн урт нарийн савх мод бэлтгэж 7 хоногт 1-2 удаа ургамлын үндсийг гэмтээхгүйгээр хөрс рүү болгоомжтой хийнэ. Хөрсний өнгөн хэсэгт тархсан, ялангуяа туяхан үндэстэй ургамлыг сийрэгжүүлэхэд ваар савны ирмэг хавиар 0.5 см-ээс хэтрэхгүй гүнд, харин үндэсний хөгжил сайтай хөрсний гүнд тархдаг үндэстэй ургамлуудыг илүү гүнд сийрүүлж болдог. Энэ нь хөрсний ус шингээх чадвар, агаарын хангамжийг сайжруулдаг. Үүнийг хуурай усалгаа ч гэж нэрлэдэг.

2.Услах

Бага багаар ойр ойрхон услахад хөрсөнд чийг бүрэн сайн нэвчин үндсэнд хүрч чаддаггүй учир услахдаа 1 удаа ханатал усална. Усыг хэт ихдүүлснээс хөрсний хүчиллэг ихсэх, үндсэнд амьсгалалт явагдаж чадахгүй агаар дутагдана. Тасалгааны ургамал услах усыг 1 хоногийн өмнө саванд хийж тасалгааны дулаантай адил болсон үед усална. Гоожуурын хүйтэн усаар шууд услах нь ургамлын үндэсний үйл ажиллагааг зогсоох нөлөөтэй тул тохиромжгүй байдаг.

Тасалгааны ургамлыг цас, бороо, голын усаар услах нь тохиромжтой. Зуны улиралд усалгааг тогтмол сайн хийж, өвлийн улиралд багасгаж 7 хоногт 1-2 удаагаас хэтрэхгүй усална. Усалгаа хийхдээ тасалгааны дулааны нөхцлийг харгалзана. Жнь: сэрүүн өрөөнд байгаа ургамал ус бага шаарддаг бол хэт хуурай халуун өрөөнд байгаа ургамал усыг ихээр шаардах тул усалгааг тогтмол хийх.

3.Тайралт ба хэлбэржүүлэлт

Цэцгийг 2-р сарын сүүлчээс 4-р сарыг дуустал тайрч хэлбэржүүлэлт хийнэ. Ялангуяа

шимтгэлэй, хятад сарнай, хумсан будаг, мөнхцэцэгт хайтан зэрэг ургамлуудыг 2-3 нахиатайгаар ишний өндрийн 1/3-г үлдээж огтолно. 3,4 сард тасалгааны ургамлыг шилжүүлэн суулгана.

Савтай цэцгийн шороо хязгаарлагдмал байдаг учир шим тэжээлээ амархан алддаг. Иймд жижиг савтай цэцгийг 1-2 жилд, том савтай цэцгийг 6 жилд сольсон байх шаардлагатай. Шилжүүлэн суулгах цэцгийн үндэс хэт урт ургасан бол үзүүрийн хэсгээс тайралт, үндэсний хэсгийн ялзарч муудсан, шарласан хэсгийг авч 3-ны 1-ийг цөөлж, үндэсний хүзүүг амсраас доош 1 см-т байхаар зориулалтын хөрсөнд суулгана. Суулгасны дараа хөрсийг нэвтэртэл усалж, нарны хэт тусгалаас хол сэрүүвтэр, гэрэл багатай газар 1-3 хоног хонуулна. Шинээр суулгасан ургамлыг сарын дотор бордож болохгүй.

4.Өвчин хортонтой тэмцэх

Тасалгааны ургамалд хортон шавьж гарвал махор тамхийг дэвтээж шүүгээд шингэлж угаах ба шүршинэ. Мөн сонгино, сармисыг жижиглэн хэрчиж 200 мл усанд дэвтээгээд шүүсэн усаа хэрэглэнэ. Хорхой шавьж мэдрэгдсэн үед цэцгийг битүү нийлэг хальсан уутаар бүрж цэцгийн саван дотор тамхи асааж тавих аргаар хортонтой тэмцэж болно. Хүйтэн усаар усалбал ургамлын ургалтыг түр зогсоож, өвчин хорлогчдод нэрвэгдэх нь амархан байдаг. Усалгаа ихэдсэнээс агааргүй болж амархан ялзардаг.

5.Арчилгаа

Хавар 3-р сараас эхлэн тасалгааны ургамал ургаж эхэлдэг. Энэ үеэс үржүүлэх ажлыг хийхээс гадна 4-р сараас эхлэн бордож, услалтыг нэмэгдүүлэн 5-р сараас өдөрт өглөө, оройд тогтмол услаж байх ёстой.

Зун тасалгааны цэцгийг гадаа байлгах буюу тасалгааны хамгийн гэрэл ихтэй газар байлгах хэрэгтэй. Ургамал энэ үед их хэмжээний шим тэжээлийн бодис шаардагддаг учраас өглөө оройд тогтмол услаж зохих нормоор бордож байвал зохино.

Намар 9-р сараас ургамлын өсөлт, хөгжилт зогсож тайван байдалд шилждэг учраас энэ үеэс эхлэн усалгааг багасгана. Намрын улиралд нэг ба олон наст ургамлын үрийг түүж авахаас гадна, гадаа байгаа ургамлуудыг дулаан байранд оруулсан байна.

Өвөл гэрлийн дутагдлаас болж мөчир сунаж эхэлдэг учраас өдрийн ба цахилгаан гэрлийг нэмж гэрэлтүүлэх шаардлагатай. Усалгааг багасгаж ургамлыг хатаахгүй хэмжээнд усална.

6 .Бордоо

Ургамлын өсөлтийн үед азот, цэцэглэлтийн үед фосфор калийн бордоог хэрэглэнэ. Үүнд: хэрэглэх бордооны хэмжээ 1 л усанд 1-1.5 гр, калийн давс 1.5-2.0 гр, фосфор 3.0-4.0 гр-ыг тус тус хийж сайн уусгаад ургамлын навч, цэцгэнд хүргэлгүй болгоомжтойгоор услах маягаар бордох хэрэгтэй. Цэцэглэдэг ургамлыг цэцгийн бундуу үүсэхээс цэцэглэлт төгсөх хүртэл, мөнх ногоон ургамлыг 3-р сараас 11-р сар хүртэл 15-20 хоногийн зайтайгаар бордоно.

7.Хөрс бэлтгэх

Цэцэг тарих шороог ширгэн хөрс, навчит хөрс, ялзмагт хөрснөөс тусгай найрлагаар тохируулан авч бэлтгэдэг тул цөөн төрлийн цэцэг тарих хөрсийг дэлгүүрээс авах нь зохимжтой. Одоо манай цэцгийн худалдаа хийж буй газруудад цэцгэнд зориулсан сайжруулсан хөрс худалдаалж байгаа. Найрлага нь: Ойн хар шороо 50%, голын элс 20%, өтөг бууц 20%, Азот,фосфор, кальци 10% агуулсан байна.

8.Гэрлийг тохируулах

Тасалгааны цэцгийг гэрэл шаардах байдлаар нь: гэрэлсэг, гэрэлд дуртай, сүүдэрт дуртай, сүүдэрт тэсвэртэй гэж хуваадаг. Гэрэл дутагдвал иш нь сунаж навч нь цайж зөөлрөх, хэлбэр нь өөрчлөгдөх, цэцгийн тоо цөөрч, заримдаа цэцэглэлт нь зогсох, өнгөө алдах үзэгдэл гардаг. Иймд ургамлыг тасалгаандаа зөв байрлуулах шаардлагатай. Үүнд:

Крассула, Эуфорбия, Алоэ, Роз, Пелооргония, Гвоздика, Гиппаструм , Колер, Ирезина зэргийг нарлаг цонхонд.

Бегония, Аспарагус, Кливая Циперус, Спаржа, Колькольчик зэргийг гэрэл багатай цонхонд тавих нь зохимжтой. Навчин дээрхи тоос шороо, утаа тортог нь гэрэлтүүлэгийг хааж фотосинтез ба бодисын солдилцоо, амьсгалах, ус ууршуулахад муугаар нөлөөлдөг тул тоос шороог арчиж, шүршиж цэвэрлэж байх хэрэгтэй.